Televizyon Terimlerini biliyor musunuz?
Teknolojinin ilerlemesiyle beraber televizyonlar da günden güne yenilendi. Çeşitli ses ve görüntü eklentileriyle donatıldı. Hal böyle olunca pek çok yeni terim de ortaya çıktı.
Dolayısıyla Teknik Televizyon Terimleri Rehberi’ne ihtiyaç doğdu. Televizyon seçerken ya da var olan televizyonumuzu kullanırken karşımıza pek çok terim çıkar. Bu terimlerin fazlalığı bazı kafa karışıklıklarına da sebep olabilir.
Televizyon seçiminizi ve TV deneyiminizi kolaylaştırmak adına TV modelleri ile alakalı tüm teknik terimleri yazımızda inceledik.
İlk olarak Televizyon türleri ile başlayalım!
Plazma TV Nedir?
Plazma TV, görüntüyü oluşturmak için küçük hücrelerdeki iyonize gazların (plazmanın) elektrikle uyarılması prensibine dayanan bir ekran teknolojisidir. Her piksel, kırmızı, yeşil ve mavi fosfor kaplı hücrelerden oluşur ve elektrik akımıyla bu hücreler ışık yayarak görüntüyü oluşturur. Plazma TV’ler, yüksek kontrast oranı, geniş görüş açısı ve derin siyah seviyeleriyle bilinir. Ancak, enerji tüketimi ve ekran yanması (burn-in) gibi dezavantajları nedeniyle, günümüzde yerini genellikle OLED ve LED teknolojilerine bırakmıştır.
LCD TV Nedir?
LCD TV (Liquid Crystal Display – Sıvı Kristal Ekran), görüntüyü sıvı kristal moleküllerinin ışık geçirgenliğini kontrol ederek oluşturan bir televizyon teknolojisidir. Arkadan LED ışıklandırma (backlight) ile desteklenen LCD paneller, ince ve hafif tasarımları, düşük enerji tüketimleri ve yüksek çözünürlükleri ile popülerdir. LCD TV’ler, parlak ortamlar için iyi performans sunar ancak görüş açısı ve siyah derinliği açısından OLED gibi teknolojilere göre bazı sınırlamaları vardır.
LED TV Nedir?
LED TV, aslında bir tür LCD televizyondur; farkı, görüntüyü aydınlatmak için sıvı kristal panelin arkasında geleneksel floresan yerine LED (Light Emitting Diode) ışık kaynakları kullanılmasıdır. LED arka ışıklandırma, daha ince tasarımlar, daha yüksek parlaklık, daha iyi enerji verimliliği ve daha canlı renkler sağlar. LED TV’ler, genellikle kenar aydınlatmalı (edge-lit) veya doğrudan aydınlatmalı (full-array) olarak sınıflandırılır ve modern televizyonlarda en yaygın kullanılan teknolojiler arasındadır.
Smart TV Nedir?
Smart TV, internete bağlanabilen ve çeşitli uygulamalar, video akış servisleri (Netflix, YouTube gibi), web tarayıcıları ve sosyal medya platformlarını destekleyen televizyonlardır. Geleneksel televizyonlardan farklı olarak, Smart TV’ler işletim sistemleri (webOS, Tizen, Android TV vb.) sayesinde kullanıcıya interaktif deneyim sunar. Uygulamalar aracılığıyla içeriklere kolayca erişim sağlar ve genellikle uzaktan kumanda, sesli komut veya mobil cihazlarla kontrol edilebilir.
OLED TV Nedir?
OLED (Organic Light Emitting Diode) TV, her pikselin kendi ışığını ürettiği organik bileşikler kullanılarak oluşturulan bir ekran teknolojisidir. Bu sayede OLED paneller, gerçek siyah seviyeleri, yüksek kontrast oranları ve geniş görüş açıları sunar. Arka ışık kullanmadığı için daha ince ve esnek tasarımlara olanak sağlar. OLED TV’ler, hızlı tepki süreleri ve renk doğruluğuyla da öne çıkar. Ancak, yanma (burn-in) riski ve üretim maliyetleri gibi bazı dezavantajları vardır.
QLED TV Nedir?
QLED (Quantum Dot Light Emitting Diode) TV, klasik LED LCD teknolojisini kuantum noktaları (quantum dots) ile geliştiren bir ekran teknolojisidir. Kuantum noktaları, ışığı daha saf ve canlı renklere dönüştürerek geniş renk gamı ve yüksek parlaklık sağlar. QLED TV’ler genellikle yüksek parlaklık seviyeleri, iyi renk doygunluğu ve uzun ömür gibi avantajlara sahiptir. Ancak, OLED gibi her pikselin kendi ışığını ürettiği bir teknoloji değil, arka ışıklı LCD paneller üzerine geliştirilmiş bir teknolojidir.
Neo QLED Nedir?
Neo QLED, Samsung’un geliştirdiği ileri bir televizyon teknolojisidir ve klasik QLED’in geliştirilmiş bir versiyonudur. Neo QLED TV’lerde, arka ışıklandırma için çok daha küçük ve hassas kontrol edilen Mini LED’ler kullanılır. Bu sayede daha yüksek parlaklık, daha derin siyahlar ve daha iyi kontrast sağlanır. Ayrıca, gelişmiş görüntü işleme teknolojileriyle birlikte daha net ve detaylı görüntüler sunar. Neo QLED, özellikle parlak ve karanlık sahnelerde üstün performans gösterir.
Tizen Nedir?
Tizen, Samsung tarafından geliştirilen ve özellikle Samsung Smart TV’lerde kullanılan açık kaynaklı bir işletim sistemidir. Hızlı ve kullanıcı dostu arayüzü ile uygulama çeşitliliği, akış hizmetleri ve internet tarayıcısı gibi özellikler sunar. Tizen, televizyonlarda akıllı fonksiyonları desteklerken, cihazlar arası bağlantı ve kontrol kolaylığı sağlar. Ayrıca geliştiricilere yönelik esnek bir platform olmasıyla da öne çıkar.
webOS Nedir?
webOS, LG tarafından geliştirilen ve LG Smart TV modellerinde kullanılan akıllı televizyon işletim sistemidir. Kullanıcı dostu arayüzü, hızlı erişim menüleri ve çoklu görev yönetimi özellikleriyle öne çıkar. Uygulama mağazası, popüler yayın platformları ve kişiselleştirilebilir içerik seçenekleri sunar. Ayrıca webOS, sesli komut ve mobil cihaz entegrasyonu gibi modern özellikleri destekler.
SmartThings Nedir?
SmartThings, Samsung tarafından geliştirilen bir akıllı ev platformudur ve televizyonlar dahil olmak üzere birçok cihazı tek bir uygulama üzerinden kontrol etmeye olanak tanır. Samsung Smart TV’lerde SmartThings entegrasyonu sayesinde televizyonunuzu akıllı ev sisteminizin merkezi olarak kullanabilir, diğer akıllı cihazlarla (ışıklar, kameralar, prizler vb.) kolayca etkileşim kurabilirsiniz. Kullanıcılar, SmartThings uygulamasıyla cihazlarını uzaktan yönetebilir, otomasyonlar oluşturabilir ve evdeki tüm akıllı cihazlarını birbirine bağlayabilir.
İnç Nedir?
İnç, uzunluk ölçüm birimidir ve 1 inç, 2.54 santimetreye eşittir. Televizyon ve monitör ekranlarının boyutları genellikle inç cinsinden ifade edilir. Ekran ölçümü, köşeden köşeye (çapraz) olan uzunluğu belirtir. Örneğin, 55 inç bir televizyonun ekranının köşegen uzunluğu yaklaşık 139.7 cm’dir.
HDR Nedir?
HDR (High Dynamic Range), televizyon ve görüntü teknolojilerinde daha geniş bir renk skalası ve kontrast aralığı sunan bir teknolojidir. HDR sayesinde hem en parlak hem de en karanlık sahnelerde daha fazla detay görünür, renkler daha canlı ve gerçekçi olur. HDR destekleyen TV’ler, standart görüntülere kıyasla daha doğal ve etkileyici bir izleme deneyimi sağlar. Popüler HDR formatları arasında HDR10, Dolby Vision ve HLG bulunur.
UHD Nedir?
UHD (Ultra High Definition), standart yüksek çözünürlükten daha yüksek bir görüntü kalitesi sunan televizyon ekran çözünürlüğü terimidir. Genellikle 3840 x 2160 piksel çözünürlük anlamına gelir ve 4K olarak da adlandırılır. UHD, daha keskin ve detaylı görüntüler sağlar, özellikle büyük ekranlarda netlik ve renk derinliği açısından avantaj sunar. UHD, Full HD’ye göre dört kat daha fazla piksel içerir.
Çözünürlük Nedir?
Çözünürlük, bir ekranın gösterebildiği piksel sayısını ifade eder ve görüntü kalitesinin temel belirleyicisidir. Genellikle yatay ve dikey piksel sayısı şeklinde belirtilir (örneğin, 1920×1080). Yüksek çözünürlük, daha fazla detay ve keskinlik sağlar. Televizyonlarda yaygın çözünürlükler arasında HD, Full HD, UHD (4K) ve 8K bulunmaktadır.
HD Nedir?
HD (High Definition), yüksek çözünürlüklü bir görüntü standardıdır ve genellikle 1280×720 piksel çözünürlüğü ifade eder. HD, standart tanımlı görüntülere göre daha net ve detaylı görüntü kalitesi sunar. Günümüzde televizyonlarda en az HD desteği standart olarak kabul edilir, ancak daha yüksek çözünürlükler (Full HD, UHD) yaygınlaşmıştır.
Full HD Nedir?
Full HD (Full High Definition), 1920×1080 piksel çözünürlüğü ifade eden bir görüntü standardıdır. HD’den daha yüksek piksel yoğunluğu sayesinde daha net ve detaylı görüntüler sunar. Full HD, televizyonlar, monitörler ve diğer ekranlarda uzun süre standart çözünürlük olarak kullanılmıştır ve hala birçok cihazda yaygın şekilde tercih edilmektedir.
4K UHD Nedir?
4K UHD (Ultra High Definition), 3840×2160 piksel çözünürlüğe sahip bir ekran standardıdır ve Full HD’den dört kat daha fazla piksel içerir. Bu yüksek çözünürlük, daha keskin, detaylı ve net görüntüler sunar. Özellikle büyük ekran televizyonlarda ve sinema teknolojilerinde tercih edilir. 4K UHD, günümüzün en popüler yüksek çözünürlüklü televizyon standardıdır.
8K Nedir?
8K, 7680 x 4320 piksel çözünürlüğe sahip ultra yüksek çözünürlüklü bir ekran standardıdır. 4K UHD’den dört kat, Full HD’den ise 16 kat daha fazla piksel içerir. Bu sayede son derece detaylı, keskin ve gerçekçi görüntüler sunar. 8K televizyonlar, özellikle çok büyük ekranlarda üstün görüntü kalitesi sağlar; ancak içerik ve yayın desteği henüz sınırlıdır.
Ambilight Nedir?
Ambilight, Philips televizyonlarda kullanılan bir aydınlatma teknolojisidir. TV’nin arkasına yerleştirilen LED ışıklar, ekrandaki görüntüye uyumlu şekilde duvara renkli bir ışık yayar. Bu sayede izleme deneyimi daha sürükleyici ve göz yorgunluğu daha az olur. Ambilight, özellikle karanlık ortamlarda daha geniş bir görüntü algısı ve atmosfer yaratır.
DVB-T Nedir?
DVB-T (Digital Video Broadcasting — Terrestrial), karasal sayısal televizyon yayını için kullanılan bir yayın standardıdır. Avrupa kökenlidir ve DVB (Digital Video Broadcasting) projesi kapsamında geliştirilmiştir. DVB-T, analog karasal televizyonun yerini almak üzere tasarlanmıştır ve birçok ülkede dijital televizyon yayıncılığında kullanılmaktadır.
DVB-S Nedir?
DVB-S, uydu üzerinden sayısal televizyon yayınları yapılmasını sağlayan uluslararası bir standarttır. DVB projesi tarafından geliştirilmiş olup, uydu (satellite) kelimesinin baş harfinden adını alır. Özellikle geniş coğrafi alanlara yayın yapma avantajıyla çok yaygın kullanılır.
DVB-S Ne İşe Yarar?
DVB-S, televizyon ve radyo yayınlarını uydu üzerinden dijital olarak aktarır. Bu sayede:
- Kırsal veya uzak bölgelerde bile yayın alınabilir.
- Yüksek kaliteli video ve ses iletimi sağlanır.
- Çok sayıda kanal, tek bir uydu frekansı üzerinden yayınlanabilir.
- Düşük parazit oranı ile stabil yayın sağlanır.
DVB–S2 Nedir?
DVB-S2, DVB-S standardının geliştirilmiş ikinci nesil versiyonudur. 2005 yılında DVB Projesi tarafından tanıtılmıştır. Amacı, daha yüksek veri hızı, daha fazla yayın kapasitesi ve daha iyi hata düzeltme ile daha verimli uydu yayıncılığı sağlamaktır.
DVB-S2 Ne İşe Yarar?
DVB-S2, uydu üzerinden:
- Yüksek çözünürlüklü (HD, Full HD, 4K) TV yayınları,
- İnteraktif TV,
- Uydu internet,
- Veri iletimi
gibi hizmetlerin daha verimli ve kaliteli biçimde iletilmesini sağlar.
DVB-C Nedir?
DVB-C, sayısal televizyon yayınlarının kablo TV şebekeleri üzerinden iletilmesini sağlayan bir dijital yayın standardıdır. “C” harfi “Cable” (kablo) kelimesini temsil eder.
DVB-C Ne İşe Yarar?
DVB-C, televizyon ve radyo yayınlarını koaksiyel kablolar üzerinden dijital olarak iletir. Genellikle şehir içinde kurulu olan kablo TV altyapısı üzerinden sağlanır. Bu teknolojiyle:
- Daha yüksek kalite (HD, Full HD, 4K) yayın alınabilir.
- Analog kablo TV’ye kıyasla daha fazla kanal sunulur.
- Elektronik program rehberi (EPG), altyazı, çoklu dil gibi ek dijital servisler verilebilir.
PPI (Pixels Per Inch) Nedir?
PPI, İngilizce “Pixels Per Inch” ifadesinin kısaltmasıdır. Türkçesiyle inç başına düşen piksel sayısı demektir. Bir ekranın ne kadar detaylı ve keskin görüntü sunduğunu gösteren bir ölçü birimidir.
PPI (Pixels Per Inch) Nasıl Hesaplanır?
PPI, bir ekranın yatay ve dikeydeki piksel çözünürlüğü ile fiziksel boyutları (inç cinsinden) üzerinden hesaplanır.
Örnek:
- Ekran çözünürlüğü: 1920 × 1080 piksel
- Ekran boyutu: 5 inç (köşegen uzunluğu)
→ Bu ekranın PPI değeri yaklaşık olarak 440 PPI’dır. (Yüksek PPI = Daha keskin görüntü)
Hertz / Görüntü Tarama Hızı Nedir?
Hertz (Hz), bir ekranın saniyede kaç kez görüntüyü yenilediğini gösteren bir ölçü birimidir.
Bu özelliğe görüntü tarama hızı, yenileme hızı veya İngilizce’de refresh rate denir.
